از آنجا که امروزه تقریبا بیشتر کارهای بشر توسط کامپیوتر و موبایل صورت می‌گیرد، بسیاری از افراد از خستگی چشم در اثر نگاه کردن به نمایشگر این وسایل شکایت دارند.
بر اساس گزارشات علمی، حدود ۵۰ تا ۹۰ درصد اشخاصی که با کامپیوتر کار می‌کنند، نشانه‌های خستگی چشم و دیگر مشکلات بینایی را دارند. این مشکلات همچنین می‌تواند شامل خستگی جسمانی، کم‌شدن کارایی و افزایش اشتباهات کاری باشد که در نتیجه دودو زدن چشم یا قرمزی و سوزش آن پدیدار می‌شوند.
به‌همین خاطر، در ادامه این مطلب ۱۰ روش کاربردی برای کاهش خطر ابتلا به خستگی چشم و دیگر عوارض ناشی از استفاده مستمر از کامپیوتر را نوشته‌ایم که امیدواریم موردتوجهتان قرار بگیرد.
۱- تست بینایی بدهید
یکی از مهم‌ترین و موثرین کارهایی که می‌توانید برای کمک به چشم‌های خود انجام دهید، این است که هر چند ماه یک‌بار تست جامع بینایی بدهید. به گفته متخصصان، کاربران کامپیوتر باید در هر سال دست‌کم یک بار به مراکز تخصصی چشم و بینایی مراجعه کرده و آزمایشات لازم برای تایید سلامت چشمان خود را انجام دهند.
هنگام مراجعه به پزشک حتما در مورد ساعاتی که از سیستم‌های الکترونیکی استفاده می کنید، توضیح بدهید. پیش از مراجعه، در خانه فاصله چشمان خود از صفحه نمایش کامپیوتر در خانه و محل کار را اندازه‌گیری کنید و آن را در اختیار پزشک متخصص قرار دهید. بدین واسطه پزشک می‌تواند سلامت چشمان شما را در آن فاصله موردآزمایش قرار دهد.
۲- از نور مناسب بهره بگیرید
خستگی چشم همچنین ممکن است در نتیجه نور زیاد محیط ایجاد شود. اگر نور طبیعی که از پنجره وارد اتاق می‌شود، یا نور لامپ‌های درونی زیاد باشد، چشم‌ها را خسته خواهند کرد. توجه داشته باشید که نور محیطی که با کامپیوتر کار می‌کنید باید کاملا معمولی و نرمال باشد.
برای این منظور، پرده‌ها را ببندید، لامپ‌های اضافه را خاموش کنید و با نورهای معمولی برای یک اتاق بهره بگیرید. ترجیحا کامپیوتر خود را در محلی بگذارید که پشت یا جلوی منبع نور نباشد. اگر میز کارتان در کنار و به‌موازات پنجره باشد، بهتر است.
ترجیحا از لامپ‌های مهتابی و فلورسنت دوری کنید. مثلا در محل کار می‌توانید این چراغ‌ها را خاموش کرده و زیر نور هالوژن‌ها یا نورهای غیر مستقیم که شدت کمتری دارند، کار کنید.
۳- بازتاب‌های نوری را کاهش دهید
بازتاب‌هایی که از سطح میز، دیوار یا نمایشگر منعکس می‌شوند نیز موجب خستگی چشم‌ها می‌شوند. برای پیشگیری از آسیب‌رسانی این نورها روی مانیتور کامپیوتر یک صفحه ضدبازتاب بگذارید. اگر برایتان ممکن است دیوارهای سفید را نیز با رنگ‌های تیره‌تر نقاشی کنید.
همچنین لازم است پرده‌ها کشیده باشند تا از ورود نور خورشید پیشگیری شود. اگر به هر دلیلی نمی‌توانید پرده را بکشید، برای مانیتور کامپیوتر، هود بخرید.
اگر عینکی هستید، عدسی‌هایی را انتخاب کنید که پوشش ضدبازتاب دارند. پوشش AR درخشش نورهای انعکاسی را کاهش می‌دهد.
۴- نمایشگر وسیله الکترونیک خود را عوض کنید
اگر به هر دلیلی نمی‌توانید موارد مذکور در بالا را انجام دهید، مانیتورهای قدیمی کامپیوتر خود را عوض کنید. توجه داشته باشید که نمایشگر کامپیوتر حتما از نوع LCD باشد.
صفحه‌نمایش‌های LCD عموما پوشش ضد بازتاب نور دارند. اما مثلا مانیتورهای CRT قدیمی پرش‌های تصویری زیادی داشتند که عامل اصلی خستگی چشم‌هاست. پس از خرید ال‌سی‌دی، حتما توجه داشته باشید که نمایشگر رزولوشن بالا داشته باشد.
۵- تنظیمات نمایشگر را تغییر دهید
با تغییر دادن تنظیمات صفحه‌نمایش می‌توانید به کاهش خستگی چشم‌ها کمک کنید. برای اینکه بدانید تنظیمات مناسب نمایشگر باید چگونه باشند، ما موارد زیر را برایتان توضیح داده‌ایم:
روشنایی: نور صفحه‌نمایش کامپیوتر را باید به اندازه نور محیط تنظیم کنید. برای این منظور می‌توانید یک صفحه سفید روی کامپیوتر باز کنید، اگر نور چشمانتان را اذیت کرد، یعنی شدید است. اگر توسی بود یعنی تاریک است.
اندازه متن و کنتراست صفحه: تنظیمات متن و کنتراست تصویر را به‌گونه ای انتخاب کنید که نوشته‌های بلند را بتوانید راحت بخوانید.
دمای رنگ: این گزینه کمی فنی است و برای توصیف طیف نورهای قابل مشاهده که از نمایشگر متصاعد می‌شوند، مورداستفاده دارد. نور آبی یک نور با موج بصری کوتاه است. به همین خاطر بیشتر از طیف‌های نوری با امواج بلند (مثل قرمز و نارنجی)، موجب خستگی چشم‌ها می‌شود.
با کاهش دمای رنگ نمایشگر، میزان نور آبی انعکاسی از نمایشگر کمتر می‌شود. در نتیجه چشم‌ها کمتر خسته می‌شوند.
۶- زیاد پلک بزنید
پلک زدن هنگام کار با کامپیوتر بسیار مهم است. این کار باعث مرطوب شدن چشم شده و از خارش و سوزش آن پیشگیری می‌کند. این در حالیست که بیشتر مردم هنگام کار با کامپیوتر بسیار کم پلک می‌زنند و عموما عادت دارند به نمایشگر خیره شوند.
از آنجا که هوای اغلب ادارات خشک است، اشک چشم خیلی سریع تبخیر می‌شود. خیره شدن به کامپیوتر نیز موجب تبخیر اشک می‌شود و در نتیجه، فرد دچار خشکی چشم و عوارض پس از آن می‌شود.
برای پیشگیری از خشکی و قرمزی چشم ها در طول کار کردن با کامپیوتر، این تمرینات را انجام دهید: هر ۲۰ دقیقه ۱۰ بار پشت سر هم چشم های خود را کاملا بسته و باز کنید. این کار باعث می‌شود تا چشم‌ها دوباره خیس شوند.
۷- به چشم‌های خود تمرین بدهید
از دیگر عوامل ایجاد خستگی چشم‌ها خیره شدن و فوکوس کردن است. برای کاهش میزان خستگی چشم در اثر نگاه مستقیم و متمرکز، توصیه می‌کنیم هر ۲۰ دقیقه یک بار به جایی غیر از صفحه نمایش کامپیوتر خود نگاه کنید. بهتر است به سوژه‌های دور به مدت ۲۰ ثانیه نگاه کنید.
از دیگر تمریناتی که می‌توانید برای چشم‌های خود انجام دهید، این است که به مدت ۱۰ تا ۱۵ ثانیه به یک سوژه بسیار دور نگاه کنید. سپس ۱۰ تا ۱۵ ثانیه به سوژه نزدیکی نگاه کنید و پلک بزنید. دوباره به سوژه دور نگاه کنید. این فرایند را ۱۰ بار تکرار کنید.
این تمرین از اسپاسم چشم و قفل کردن روی یک فاصله پیشگیری می‌گیرد. هر دو تمرین مذکور برای کاهش خطر خستگی چشم مفید هستند. همیشه سعی کنید هنگام کار با کامپیوتر پلک بزنید.
۸- هر چند ساعت یک‌بار به چشم خود استراحت دهید
برای کاهش خطرات سندروم های بینایی و گردن در نتیجه استفاده مداوم از کامپیوتر، بهتر است از پشت میز کار بلند شده و از نگاه کردن به کامپیوتر خودداری کنید.
بعضی از افراد هر ۱۵ دقیقه یک بار از جلوی کامپیوتر خود بلند می‌شوند. اما شما می‌توانید به جای این کار، هر ۱۵ دقیقه یک دقیقه به چشم‌های خود استراحت دهید. این کار از پایین آمدن بازدهی کارهایتان نیز می‌کاهد.
در طول ۳۰ دقیقه استراحت روزانه خود در تایم ناهار هم به هیچ عنوان به نمایشگر وسایل الکترونیک نگاه نکنید تا چشم‌ها کاملا استراحت کنند. حتی می‌توانید با کمی نرمش دادن به سر و گردن و شانه‌ها از فشار کاری و خستگی ماهیچه‌ها بکاهید.
۹- میز کار خود را مجهز کنید
اگر کار شما به‌گونه‌ای است که باید نگاهتان بین متون چاپ شده روی کاغذ یا مجله و صفحه کامپیوتر در گردش باشد، حتما از پایه‌های نگهدارند کاغذ در کنار مانیتور استفاده کنید. در غیر این صورت چشم‌درد می‌گیرید.
به ارتفاع مانتیور، صندلی و حتی میز خود توجه داشته باشید. سعی کنید، از امکانات لازم برای بهترین حالت قرارگیری وسایل کار بهره بگیرید. فاصله چشم از مانیتور باید بین ۵۰ تا ۶۰ سانتی‌متر باشد. مرکز صفحه نمایش هم باید حدود ۱۰ تا ۱۵ درجه از چشمتان فاصله داشته باشد تا بهترین موقعیت برای نگاه کردن به نمایشگر را داشته باشید.
۱۰- از عینک‌های مخصوص کامپیوتر استفاده کنید
اگر عینکی هستید، می‌توانید از چشم‌پزشک بخواهید تا شیشه‌های آن را به‌گونه‌ای بسازد که از چشم در مقابل نور کامپیوتر محافظت کند. البته اگر از لنز استفاده می‌کنید، احتمال اینکه کار با کامپیوتر موجب خشکی و ناراحتی چشم‌هایتان بشود زیاد خواهد بود.
عینک‌های کامپیوتر همچنین برای کسانی که عینک‌هایی با عدسی‌های دو کانونی و پیشرفته استفاده می‌کنند، انتخاب خوبی هستند زیرا این عدسی‌ها عموما برای استفاده از کامپیوتر بهینه‌سازی نشده‌اند.
همچنین، استفاده از عدسی‌های فتوکرومیک و رنگی هم در کاهش نورآبی و تاثیرات منفی آن روی چشم‌ها بسیار مفید است.
